Testu hau beste hizkuntza hauetan ere eskuragarri: English Français Español
2. Mintegia. Euskal Herria eta AEBen arteko harremanak. Bilakaera eta etorkizunerako aukerak
2021ko MARTXOA
MINTEGIAREN BIDEOAK (INGELESEZ)
1. Saioa. Martxoak 2.
2. Saioa. Martxoak 4.
A U R K E Z P E N A:
Telesforo Monzón eLab Euskal Herrigintza laborategiak eta Sabino Arana Fundazioak antolatutako “Euskal Herria Nazioartekotzea eta Ikuspegi Globala” mintegi estrategikoaren barruan, “Euskal Herriaren eta AEBen arteko harremanak: bilakaera eta etorkizunerako aukerak” izeneko tailerra antolatu dugu.
Ziurtasun osoz baieztatzea zaila bada ere, urteetan zehar egindako hainbat ikerketaren arabera, badirudi euskal jatorriko zortzi milioi pertsona baino gehiago daudela mundu osoan zehar banatuta. Askok ez dakite beraien euskal jatorria edo herentzia.
Honek giza lotura sortzen du, eta sakontzea merezi du. Zer lor genezake Euskal Herriarekiko grina eta ezagutza zabaldu, jendea kontzientziatu eta beraien konpromisoa lortuko bagenitu? Helburu hori lortzeko, zubiak eraiki behar ditugu. Zubiak erakundeen artean, enpresen artean, irabazi-asmorik gabeko erakundeen artean, kultura-erakundeen artean, unibertsitateen artean, dantza eta bestelako arte adierazpenen artean.
Baina zubiak garrantzitsuak badira ere, funtsezkoa da pertsonen artean konfiantza eraikitzea. Mundu osoko euskal jatorriko pertsonen artean konfiantza-oinarri bat sortuz, benetako zubi ekonomiko, kultural, sozial eta akademikoak eraiki ditzakegu, gure lotura globalen tradizio luzetik harago doazenak.
Estatu Batuetako euskal diaspora funtsezkoa da Euskal Herriak etorkizuneko komunitate global interkonektatuan duen aukera hazi eta indartzeko. Mexiko, Argentina, Uruguai edo Txileko euskal diasporako komunitateek ere zeregin garrantzitsua bete dezakete ahalegin horretan aurrera egiteko. Hala ere, mintegi honetan Estatu Batuetako euskal diasporan zentratu gara bereziki.
Bi eguneko tailer birtual horren helburua Euskal Herriaren eta Estatu Batuetako diasporaren artean zubiak eraikitzeko aukerekin eta erronkekin lotutako gaiak eztabaidatzea zen.
80 lagunek baino gehiagok eman zuten izena mintegi emankor honetan, eta iruzkin positiboak jaso genituen. Dokumentu honetan parte-hartzaileek azaldutako eta eztabaidatutako funtsezko ideiak laburbilduko ditugu.
Eskerrak eman nahi dizkiegu parte hartu zuten guztiei, eta eztabaida honekin jarraitu eta sakontzea espero dugu.
MINTEGIAN PARTEKATUTAKO IDEIA NAGUSIAK
• Euskaldunak Amerikan duela mende asko egon diren arren, Euskal Herriak nazio gisa Estatu Batuetako politikaren arreta Gernikako bonbardaketaren ondoren piztu zuen. Geroago, Burgosko epaiketa izan zen Euskal Herrian gertatzen ari ziren gertaeretan euskal diasporaren inplikazioa eragin zuena.
–
• Erresuma Batuarekin eta Estatu Batuekin harreman diplomatikoak historia modernoan Bigarren Mundu Gerran Agirreren erbesteko Eusko Jaurlaritzarekin hasi ziren; eta horrek euskal politika Kapitoliora eraman zuen.
–
• Agirreren Gobernutik Euskal Herriak harreman diplomatikoak/paradiplomatikoak izan ditu AEBekin.
–
• Euskal diaspora komunitate edo gizarte antolatu bihurtu zen Bigarren Mundu Gerraren ondorengo urteetan.
–
• Ondare handia dugu AEBetan, euskal-amerikar diaspora honek egindako lan gogorraren ondorioz.
–
• Aintzat hartu behar dira ahalegin gehigarri bat egiten dutenak eta Estatu Batuetan gauzak egiteko euskal modua amerikar identitatearen zati bat dela ziurtatu dutenak.
–
• Estatu Batuetako euskal komunitatearen biziraupenerako funtsezkoa izango den une erabakigarri baten atarian dago euskal diaspora.
• Euskal izatea gure egungo eta etorkizuneko existentziarekin nola egokitzen den zehaztea da erronka. Gaur egun egiten ditugun gauzetatik harago joan behar dugu, eta euskaldun izateko eta euskaldunak ez diren beste batzuk inplikatzeko modu berri eta esanguratsuak identifikatu behar ditugu.
–
• Diaspora askoko komunitatea gara. Gizarte globalean, tokian tokiko erantzunak behar ditugu.
–
• Euskaldunok ez gaude munduko mapan.
–
• Nora goazen galderari erantzun behar diogu, ikuspegi argirik gabe komunitatea desagertu egingo baita. Bidaia hau elkarrekin egin behar dugu, edo ez dugu egingo.
• Nor da euskalduna? 7 probintzietan jaiotakoak, noski, baina baita euskaldunen ondorengoak eta euskaldun berriak ere; bai eta euskaldun izan nahi dutenak.
–
• Ez dago identitate bakar bat ere. Hobe da batzea kentzea baino. Inklusioa behar dugu, ez bazterketa.
–
• Jendea gure hizkuntzaz maitemintzen ari da; euskara erresilientziaren eta zoritxarra gainditzearen sinbolo bihurtu da. Gizarte zibilaren ahaleginaren emaitza da, eta harro egon beharreko zerbait da. Euskara munduari eskaintzen diogun altxorra da. Planetako biodibertsitateari eta kultura-aniztasunari egiten diogun ekarpena gure hizkuntza eta kultura da.
–
• Euskal gizartea gizarte aurrerakoia da, eta eskubideen eta aniztasunaren alde borrokatzen gara. Euskaldunok historiaren alde zuzenean gaude, mundu gizatiarrago bat nahi dutenen artean. Nor da Cohen, Taylor edo Einstein euskalduna? Ez zaigu ospatzen, eta ikusgarriago bihurtu behar dugu.
–
• Euskal Herria bakarra izatea eragiten duten ezaugarriak identifikatu behar ditugu. Eskozia eta Irlanda berehala ezagutu daitezke ezaugarri gutxi batzuengatik. Euskaldunok antzeko zerbait behar dugu.
–
• Gure artean zubiak eraikitzeko modua Ozeano Atlantikoaren bi aldeetatik elkarrekin lan egitea da.
–
• Identitate anitzak besarkatu behar ditugu, giza balioak euskal herritar gisa identifikatzen gaituen ezaugarri gisa hartu. Ezaugarri horiei balioa eman behar diegu, eta gure lorpenak ikusarazi.
• “Euskaldun sentitzen direnek” Euskal Herrian zehar bidaiatu eta une goxo bat igaro ohi dute, lagunak egiten dituzte hemen, eta gure hirietako kaleetan elkar ikusten dira. Hauek dira aberrira konektatuta sentitzen diren pertsonak, Estatu Batuetan euskaldunen eta ez-euskaldunen bizitzan gure presentzia mantentzeko lan egiten dutenak.
–
• Diaspora bere jaioterria bisitatzera animatzea funtsezkoa da eta sustatu egin behar da. Mundu guztiak izan beharko luke bere bizian zehar bere jaioterria bisitatzeko aukera.
–
• Musika, kultura, kirola eta hizkuntza funtsezkoak dira aberriarekiko lotura sustatzeko. Diasporako gazteak euskara ikastera animatzea oso garrantzitsua da.
–
• AEBetako euskal diasporako gazteen eta euskal gazteen arteko harreman pertsonalak eta familiarrak indartzea da etorkizunean nazioartean dugun presentzia hobetzeko har dezakegun erabakirik estrategikoenetako bat.
–
• Bi aldeetako gazteei harreman eta esperientzia estuak eskaini behar dizkiegu, bizitza osoan iraun dezaketen adiskidetasun-loturak sortzeko. Lotura horiek sortzen lagunduko duten programak ezarri behar ditugu.
–
• Etorkizunari ateak ireki behar dizkiogu. Horretarako, diasporako gazteei gure ateak eta familiak ireki behar dizkiegu, Euskal Herriko euskal bizimoduaz esperimentatu eta ikasteko.
–
• Proiektu kolektibo horretan, erakundeek, familiek, tokiko erakundeek eta abarrek funtsezko eginkizuna bete behar dute. Elkarrekin programa erakargarria eta epe luzekoa eskain dezakegu, betiere etorkizunari begira.
–
• Agian ez da agerikoa gaur egun, baina ziur egon gaitezke, dauden tokian daudela eta egiten dutena egiten dutela, horrelako programa batean parte hartzen duten gazteak aktiboki egongo direla etorkizuneko Euskal Herriaren eta euskal kulturaren alde.
–
• Diasporak eragina izan dezake gure herrian egin beharreko inbertsio ekonomikoetan.
–
• Onuragarria litzateke erakunde pribatuek bermatutako leku estrategikoetan bulegoak izatea, Euskal Herriaren eta AEBen arteko loturak sendotzeko eta euskal marka sustatzeko.
–
• Gakoa da nola lan egin elkarrekin mundu globalizatu honetan garrantzitsuak izaten jarraitzeko
–
• Diasporarako egunkari bat izatea oso baliagarria da.
–
• Ez ditugu irlandarrak ahaztu behar Amerikan egiten dugun lanean.
• Gure herri marka hazten jarraitzeko modu bat parte hartzeko aukerak aprobetxatzea eta marka aitortzea da. Kirolari profesionalak eta zaleak posizio paregabean daude horretarako.
–
• Kirola gure nortasunaren parte da, eta hori kontuan hartu eta sustatu behar dugu.
–
• Idahoko Ander Egiluzi buruzko dokumentalak arrakasta handia izan zuen. Arrakasta izateko arrazoia da istorio komunitarioak ditugula, eta partekatzeko xarma paregabea dutela.
–
• John Rahmek, telebistan euskaraz hitz eginez, harrotasunez negar eginarazi zien euskal diasporako kideei.
–
• Zenbat eta garrantzitsuagoak izaten jarraitu kirol-merkatuan, orduan eta eragin handiagoa izango dugu, estrategikoak izan behar dugu horretan.
–
• Kirola gazteak erakartzeko erabiltzea funtsezkoa da, ez bakarrik euskal diasporarentzat, baita estatubatuarrentzat orohar ere.
–
• Euskal komunitatea eta, oro har, komunitate estatubatuarra kirolaren inguruan eta kirolaren bidez inplikatzeko moduak aurkitu behar ditugu.
–
• Aliatuak identifikatu behar ditugu gure lana zabaltzeko, adibidez, futbol profesionalaren esparruan.
• AEBetako mendebaldeko kostaldeak eskaintzen dituen aukerak aprobetxatu behar ditugu. Lotura historikoak ditugu enpresa-eskualde horrekin, eta lotura horiek baliatu behar ditugu lotura ekonomikoak eta kulturalak garatzeko beste eskualde batzuekin, Asiarekin esaterako.
–
• Gure gaitasun teknologikoaren berri eman behar dugu eta Amerikako mendebaldeko kostaldean jarri behar dugu arreta. Gure bi enpresa-eskualdeen arteko lotura Asiarekin lotzeko plataforma bihur liteke.
–
• Erakunde akademikoekin, ikerketa-erakundeekin eta enpresekin loturak ezar genitzake.
–
• Ezagutza gure etorkizuna eraikitzeko behar dugun tresna da. Ezagutzarik gabe ez dago berrikuntzarik, ez industrian, ez gizartean. Berritzaileak izan nahi badugu, zerbait berria, zerbait desberdina lortu nahi badugu, ezagutza sortu eta kudeatu nahi badugu, horixe da gakoa.
• Sare bat sortu beharko genuke -euskal diaspora akademikoa-, non euskaldun gisa identifikatzen diren edo “euskaldun sentitzen diren” akademikoek edo Euskal Herriarekin zerikusia duten ikerketak egiten dituztenek parte hartu ahal izango duten beren ikerketak eta jarduera akademikoak lotuz, gaika sailkatuta, ikerketaren kokapenaren arabera, etab.
–
• Horrelako sare batek gure ezagutza-oinarria haztea erraztuko du, gure diasporak munduko edozein lekutan egiten dituen ekarpenekin.
• Mundu osoan barreiatuta dagoen gure ezagutza-ondarea identifikatu eta sustatu beharko genuke, Euskal Diaspora Akademikoan bildu, eta partaide guztientzat onuragarriak izango diren lotura-modu berriak eraiki.
–
• Erakunde bat sortu beharko genuke, edo lehendik dagoen bat erabili, ezagutza nazioartean sortzea eta sustatzea erraztuko duten konexioak koordinatzeaz arduratuko dena. Hori euskal akademikoen eta Euskal Herriko akademikoen onerako izango litzateke. Erakunde horrek, Euskal Herriko Unibertsitatearen eta Eusko Jaurlaritzaren laguntza izan beharko luke, gutxienez.
–
• Euskal diasporako komunitate akademiko hau Euskal Herria sustatzeko eta nazioartean duen ospea indartzeko tresna izan daiteke, elkarlan akademikoko, lankidetzako ikerketako eta euskal ikasketetako programetan interesa duten unibertsitateekin batera lan eginez.
–
• Campus Transozeanikoaren kontzeptua gara genezake mundu osoko unibertsitateen artean harreman sendoak eraikitzeko. Eusko Jaurlaritzak ideia hori susta lezake.
–
• Unibertsitate amerikarrekin Campus Transozeanikoaren kontzeptua eraginkortasunez garatzeko, harreman estuagoak izan behar ditugu akademikoen artean, eta truke-programetarako esparru erraza eskaini behar dugu.
–
• Hezkuntza Globala, Ikerketa Globaleko Lankidetza, Ikaskuntza Esperientzial Globala, nazioarteko ikusgarritasuna eta abar sustatu behar ditugu.
• Euskal Herriaren eragin politikoa negozioen eta kulturaren sustapenaren bidez lortuko da.
–
• Euskal Herriari ikusgarritasuna emateko euskal ordezkaritza batek Washington DCn kokatuta egon behar du. Euskal Herriko lehentasunak Kapitolioan aurkeztu ahal izateko, atzerritarren erregistro-aktan inskribatutako euskal enbaxadore bat behar dugu, inplikazio kultural eta ekonomikoarekin. Gobernuaren eginkizun hori garrantzitsua da.
–
• Gobernuz kanpoko euskal presentzia ere behar dugu. 5OAC3 eta 5OAC4 forma hartu beharko luke (501 (c) (3) erakundea, zergetatik salbuetsita dagoen irabazi-asmorik gabea, eta 501 (c) (4) zergetatik salbuetsita dagoen irabazi-asmorik gabeko erakundea, Kapitolioan lobia egiteko).
–
• North American Basque Organization (NABO) dugu kultur gune tradizionalean, baina negozio, arte eta abarrekin lotutako tresna bat ere behar dugu, Estatu Batuekin lotuko gaituena.
–
• Euskal Herria-Estatu Batuetako Merkataritza Ganbera bat egoteak merkataritza-konexioak sortzen lagunduko luke, eta euskal negozioen ahots gisa funtzionatuko luke.
–
• Diasporako kide euskaldunak barne hartzen dituen euskal Caucus bat ere aktibo baliotsua izango litzateke.
–
• Euskalduntasuna indartsuagoa da lehen belaunaldian, eta hurrengoari transmititzen zaio. Hala ere, hurrengo belaunaldietan, loturak ahulagoak bihurtzen dira, eta garrantzitsua da horretan lan egitea.
–
• Euskal abizenak dituzten funtzionario askok beren euskalduntasuna aurkitu behar dute.
–
• Estatubatuarrek garrantzia ematen diote beren sustraiak aurkitzeari, eta hori aprobetxatu beharko genuke.
–
• Euskal Herrira etortzera animatu beharko genituzke legegileak. Israelen azpiegitura oso bat dago horretarako.
–
• Think Tank bat behar dugu zutabe intelektual gisa. Bekak sustatzeak zentzu handia izango luke.
–
• Demokratekiko eta errepublikanoekiko konpromiso iraunkorra ziurtatu beharko genuke.
HIZLARIAK
I Saioa: Martxoak 2 (17:00-19:00 CET)